آنگونه كه از گزارش‌هاي مركز آمار تركيه مشخص مي‌شود ايراني‌ها با وجود شيوع ويروس كرونا، در سال گذشته با خريد سه هزار و ۱۶۸ فقره ملك، رتبه اول خريد ملك در تركيه را به دست آورده بودند.
بر اساس اين آمار، در بين شهروندان خارجي، ايراني‌ها در كمتر از چهار سال، دو هزار و ۷۲۱ شركت در تركيه تأسيس كرده و ۱۳ هزار و ۳۵ فقره ملك نيز در اين كشور خريده‌اند. به نحوي كه املاك و مستغلات، موجب خروج رقمي در حدود ۶۲۰ ميليون دلار از كشور به اين مقصد تا سال ۹۹ بوده است.
امسال نيز در ميان كشورهاي خارجي، عراقي‌ها با خريد ۷۷۳ واحد خانه در ماه گذشته اصلي‌ترين مشتريان خارجي خانه در تركيه بوده‌اند و ايران با ۶۸۳ واحد در رده بعدي قرار گرفته است. خبري كه نشان دهنده جذابيت روند خروج سرمايه به مقصد تركيه، بوده و ضرورت چاره‌انديشي اساسي را براي رفع آن محسوس‌تر از هميشه مي‌كند.
واقعيت اين است كه تب تند مهاجرت از ايران از آن رخدادهايي است كه دريك دهه اخير به شدت با آن مواجه بوده‌ايم. به طوري كه باوجود ركود بازار ملك ايران، در آن سوي مرزهاي كشور، خريد خانه توسط ايرانيان رونقي بسيار دارد و شهروندان ايران در سال‌هاي گذشته يكي از اصلي‌ترين مشتريان خانه در تركيه بوده‌اند. اتفاقي كه به نظر مي‌رسد دليلي جز رشد منفي اقتصادي كشور در چند سال گذشته ندارد.
بنا بر گفته كارشناسان، تحريم‌هاي شديد اقتصادي ايران و محدوديت مراودات مالي بين اقتصاد ايران و ساير كشورها، رشد اقتصادي نزديك به صفر يا منفي ايران، كاهش ارزش پول ملي، تورم بالا، نوسان زياد در پارامترهاي تأثيرگذار بر اقتصاد ايران، افزايش ريسك سرمايه‌گذاري در ايران، كاهش اعتبار و جايگاه پاسپورت ايراني و تمايل سنتي ايرانيان به سرمايه‌گذاري در ملك نسبت به ساير بازارها از جمله عوامل تأثيرگذار در تمايل مردم ايران نسبت به سرمايه‌گذاري در املاك كشورهايي ديگر مانند تركيه است اما در اين بين گويا وضعيت ناخوشايند بازار مسكن ايران از مهم‌ترين مؤلفه‌هايي است كه در خروج سرمايه‌هاي ايراني نقش ايفا مي‌كند به‌گونه‌اي كه كارشناسان و فعالان بازار املاك ايران، اين موضوع را دليل اصلي براي تمايل ايرانيان به خريد ملك در كشورهاي خارجي مانند تركيه مي‌دانند.
به گفته مشاوران املاك، قطعاً دفاتري براي خريد و فروش اين‌گونه املاك در داخل كشور وجود دارد كه به طور زيرزميني چنين اقدامي را انجام مي‌دهند. يكي از همين مشاوران املاك كه آگاه به سرمايه‌گذاري ايرانيان در املاك خارج از كشور است در مورد خريد املاك خارجي مي‌گويد: در چند سال اخير برخي كشورها چون قبرس و تركيه اقدام به تبليغات وسيع براي فروش املاك خود به خارجي‌ها داشته‌اند و همراه با اين تبليغاتشان مزاياي زيادي چون وعده اعطاي اقامت دائم به متقاضيان يا وعده پرداخت وام بانكي با سود اندك را قرار داده‌اند تا سرمايه‌گذار خارجي بيشتر جذب خريد شود. اغلب ايرانيان نيز در اين سال‌ها مصر به خريد اين املاك شده‌اند.
رضاپور كه از فعالان بازار مسكن در اصفهان است با اشاره به نبود ثبات در بازار املاك ايران به خبرنگار ايمنا مي‌گويد: در چند سال گذشته شاهد خروج سرمايه‌هاي مردم از كشور براي خريد ملك در كشورهايي چون گرجستان و تركيه يا كشورهاي عربي بوده‌ايم. براي اين تصميم‌گيري دلايلي وجود داشته كه شايد از ديد اين سرمايه‌گذاران منطقي بوده است. از سويي شرايط نامناسب اقتصادي و نبود براي امنيت خانواده‌ها و از طرفي گراني بيش از اندازه ملك در كشور باعث تمايل مردم به خريد مسكن بوده است.
به گفته وي با وجود تبليغات گسترده براي خريد ملك در كشورهايي مانند تركيه و دريافت امتيازات فراوان، قشر توانمند جامعه براي سرمايه‌گذاري به‌جاي انتخاب املاك داخل، املاك خارجي را انتخاب مي‌كنند. اقشار متوسط هم شايد با سرمايه‌اي كه امكان خريد در داخل را نداشته باشند به خارج از كشور پناه مي‌برند.
اين فعال بازار مسكن توضيح مي‌دهد: سهولت سرمايه‌گذاري در تركيه، وجود برخي اشتراكات فرهنگي، زباني و فقدان برخي محدوديت‌هاي اجتماعي در تركيه، جذابيت‌هاي گردشگري و خريد، آسان بودن سفر از تركيه به ديگر كشورها و.... جذابيتي فراواني را براي بخشي از ايرانيان در راستاي خريد املاك خارجي به وجود آورده است.
رضاپور خاطرنشان مي‌كند: البته بخشي از اين تبليغات، واقعي نبوده و گاه افراد با اغفال شدن، سرمايه خود را از دست داده‌اند ولي به هر حال در شرايط كنوني اين موضوع بسيار، مورد استقبال مردم قرار گرفته است.
اما موضوع مهمي كه در رابطه با خريد املاك خارجي توسط ايرانيان وجود دارد به خروج سرمايه‌هاي ايرانيان بازمي‌گردد كه قطعاً مبلغ قابل توجهي است و لازم است راهكارهايي براي ممانعت از اين چالش بزرگ انديشيده شود.
به گفته سعيد ياري، كارشناس اقتصادي در اين سال‌هاي اخير به ويژه ۲ سال گذشته به ميزاني مردم نگران از آينده خود شده‌اند كه ترجيح مي‌دهند به‌جاي سرمايه‌گذاري در ايران و خريد ملك در كشور خودشان، به كشورهاي ديگر رجوع كنند. تا جايي كه سال گذشته ايرانيان رتبه نخست را در خريد املاك تركيه كسب كردند و امسال هم رتبه دوم را به خود اختصاص داده‌اند در صورتي كه بازار مسكن داخل كشور با كسادي شديدي روبرو است.
وي تصريح مي‌كند: حال اين كه چرا چنين معضلي به وجود آمد و چه اتفاقي بايد در يك كشور به وقوع برسد تا مردمش به جاي خريد در داخل به خارج از كشور روي آورند موضوعي است كه ريشه در نبود امنيت سرمايه‌گذاري داخلي دارد.
اين كارشناس اقتصادي ادامه مي‌دهد: فرد سرمايه‌گذار، شايد در ايران هيچ ملكي را نداشته باشد ولي ترجيح بدهد با آن مقدار پس‌اندازي كه دارد در كشوري چون تركيه خانه‌دار شود يا آنكه در پروژه‌هاي خارجي سرمايه گذاري كند زيرا تقريباً از بازگشت سرمايه خود و سود ناشي از اين سرمايه گذاري آگاه است هر چند در مواردي هم افرادي با ضررهاي هنگفت روبرو شده‌اند.
به گفته ياري ولي معمولاً مردم، با اتكا به تبليغات و گفته‌ها و تجربه‌هاي كلي ديگران، دست به چنين اقدامي مي‌زنند. حال در اين شرايط است كه بايد مسئولان كشور گامي اساسي براي چرخش چنين رويكردي داشته باشند.
وي تأكيد مي‌كند: ضرورت دارد اقدامات و تدابيري مانع خروج سرمايه‌هاي ايراني از كشور شود و گام نخست ايجاد امنيت كافي براي فرد سرمايه‌گذار است كه نه در كوتاه‌مدت، بلكه سال‌هاي بيشتري براي به نتيجه رسيدن، زمان لازم است.
اين كارشناس اقتصادي اظهار مي‌كند: بدون ترديد زماني كه فرد براي سرمايه‌گذاري احساس امنيت كافي دارد دليلي براي خروج نقدينگي خود از كشور ندارد. مگر اقشاري كه توانايي مالي بالايي داشته و با مازاد سرمايه‌هاي خود، خريدهايي در كشورهاي ديگر انجام مي‌دهند؛ وگرنه انتخاب قشر متوسط جامعه در صورت امن بودن شرايط، گزينه سرمايه‌گذاري در داخل خواهد بود.
گزارش اشکال
