دريافت ماليات از خانه‌هاي خالي كه از آن به عنوان درمان گراني و كمبود عرضه در بازار مسكن ياد مي‌شود، مدت طولاني بود كه اجراي آن يا به تاخير افتاده يا موفقيت آميز نبوده است؛ تا اينكه در سال گذشته مجلس به بررسي و تدوين برنامه‌هايي براي عملياتي كردن هر چه زودتر آن پرداخت.
بدين منظور، در ۲۲ تيرماه پارسال مجلس يازدهم دو فوريت طرح ماليات بر خانه‌هاي خالي با ۱۱ تبصره را تصويب كرد كه طبق آن واحدهاي مسكوني واقع در شهرهاي بالاي ۱۰۰ هزار نفر جمعيت كه به استناد سامانه ملي املاك و اسكان كشور خانه خالي شناسايي شوند و چنانچه بيش از ۱۲ ماه از پايان عمليات ساخت (براي واحدهاي نوساز) يا بيش از شش ماه از آخرين نقل و انتقال يا آخرين زمان سكونت (براي واحدهاي غيرنوساز) گذشته باشد، در سال نخست مشمول مالياتي به ازاي هر ماه دو برابر ارزش اجاره ماهانه ملك مي‌شود كه اين ماليات در سال‌هاي بعد ۵۰ درصد بيش از سال قبل خواهد بود. همچنين، اين ماليات از سال دوم اجرا و مشمول تمام شهرها نيز مي‌شود.
ماليات بر خانه‌هاي خالي چقدر است؟
بر اساس قانوني كه مجلس نوشته و به تاييد شوراي نگهبان رسيده است، اگر خانه‌اي بيش از چهار ماه خالي بوده و ساكن نداشته باشد، پس از آن به ازاي هر ماه در سال اول شش برابر، سال دوم ۱۲ برابر و سال سوم ۱۸ برابر مشمول ماليات متعلق به اجاره خواهد شد. طبق ماده ۵۳ قانون ماليات‌هاي مستقيم، درآمد مشمول ماليات املاكي كه به اجاره واگذار مي‌شود عبارت است از كل مال‌الاجاره، اعم از نقدي و غير نقدي، پس از كسر ۲۵ درصد بابت هزينه‌ها و استهلاكات و تعهدات مالك نسبت به مورد اجاره.
به عنوان مثال، اگر يك واحد مسكوني با وديعه ۵۰ ميليون تومان و اجاره ماهيانه ۲ ميليون تومان بيش از چهار ماه خالي بماند در سال اول مشمول ۳۳ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان جريمه مي‌شود. البته اين نوع ماليات به واحدهاي كمتر از ۱۵۰ متر در تهران و واحدهاي كمتر از ۲۰۰ متر در شهرستان‌ها تعلق نمي‌گيرد اما در ماليات خانه خالي، اين معافيت برداشته شده و همه خانه‌هاي خالي از سكنه را شامل مي‌شود.
پس از اصلاحات صورت گرفته در اين لايحه سرانجام به قانون تبديل شد و به مرحله اجرا رسيد و به دنبال اجرايي شدن سامانه املاك و اسكان از ۲۸ مردادماه سال گذشته معادل ۱.۵ ميليون واحد مسكوني خالي از سكنه شناسايي و براي مالكان آنها پيامك ارسال شد و صاحب خانه‌ها بايد با توجه به لينكي كه در پيامك قرار داشت نسبت به اعلام وضعيت سكونت خانه خود اقدام مي‌كردند كه بنا به گفته محمودزاده، معاون وزير راه و شهرسازي، عدم اصلاح و تغيير وضعيت سكونتي به معناي خالي بودن خانه تلقي مي‌شود.
همچنين، بر اساس آخرين اعلام محمد اسلامي ـ وزير راه و شهرسازي ـ از ۱.۵ ميليون واحد خالي كه تا كنون شناسايي شده حدود ۳۰۰ هزار مسكن به سازمان امور مالياتي معرفي و به موجب قانون، اين سازمان مي‌تواند براي اخذ ماليات اقدام كند.
دريافت اولين ماليات از خانه خالي در تابستان ۱۴۰۰
از سوي ديگر، رئيس كل سازمان امور مالياتي در اين زمينه نيز در جديدترين اظهارات خود در سال جديد گفت كه نخستين مالياتي كه از خانه‌هاي خالي دريافت مي‌شود در مرداد ۱۴۰۰ و به اندازه نصف ارزش اجاره ماهانه آن خواهد بود.
طبق اعلام وي براي مواجه نشدن با ماليات‌هاي بسيار سنگين خانه‌هاي خود را اجاره دهيد. هدف از ماليات بر خانه‌هاي خالي كسب درآمد نيست، هدف اين كه افراد خانه‌هاي خود را خالي نگذارند.
بنابراين، پرونده اخذ ماليات از خانه‌هاي خالي در سال گذشته بسته است و دريافت ماليات از اولين خانه خالي به تابستان امسال رسيد.
به اعتقاد كارشناسان اخذ ماليات از بازار مسكن نقش موثري در كاهش سفته بازي در اين بازار خواهد داشت. اما از سوي ديگر، سعدوندي، يك تحليلگر اقتصادي معتقد است كه افزايش نرخ ماليات بر خانه‌هاي خالي در اين طرح منجر به كاهش عرضه مسكن مي‌شود. زيرا، مالكان براي نپرداختن ماليات ديگر تمايلي به داشتن خانه دوم يا سوم نخواهند داشت.
وي جايگزين افزايش نرخ ماليات بر خانه‌هاي خالي را اخذ ماليات محدود از تمام واحدهاي مسكوني مي‌داند، زيرا از اين طريق هزينه نگهداري خانه‌هاي خالي افزايش پيدا مي‌كند و مالكان تمايل بيشتري براي عرضه واحدهاي خالي خود پيدا مي‌كنند.
حال بايد در انتظار بود كه اجراي دقيق و مناسب اين ماليات چه تاثيري بر بازار مسكن و به خصوص كاهش قيمت آن خواهد گذاشت. آيا اين نوع ماليات به ثبات اين بازار يا آشفتگي بيشتر در آن منجر مي‌شود؟
منبع: ايسنا
گزارش اشکال
