اتفاق عجیب در بازار مسکن / سهم قیمت زمین از قیمت مسکن چقدر است؟

اثرپذیری قیمت مسکن از قیمت زمین یکی از واقعیت‌های بازار مسکن به‌ویژه در کلانشهرهاست؛ اما حالا این اثرپذیری به حدی افزایش پیدا کرده که عملا هیچ تناسبی میان قیمت فروش و قیمت تولید مسکن وجود ندارد و این مسئله حتی ساخت‌وساز در مناطق ارزان‌قیمت شهر را بی‌صرفه کرده است.

به گزارش تجارت‌نيوز، آمارهاي رسمي، قيمت يك مترمربع زيربناي مسكوني در شهر تهران را حدود ۲۷ميليون تومان برآورد مي‌كند. در مقابل آمارهاي مربوط به هزينه ساخت‌وساز مسكوني نيز از ميانگين ۴ تا ۵٫۵ميليون تومان براي ساخت هر مترمربع زيربناي مسكوني حكايت دارد؛ يعني ميانگين اثرگذاري زمين در قيمت نهايي مسكن در شهر تهران به ۸۰درصد رسيده است. موضوعي كه از نظر معاون وزير راه و شهرسازي بايد با سياستگذاري جامع برطرف شود.

زمين، متهم رديف اول گراني مسكن
متهمان بازار آشفته مسكن در اقتصاد ايران بسيارند؛ از زد و بند در بازار زمين، دلالي و سوداگري در حوزه مصالح ساختماني، تخليه تورم انتظاري و دورنماي افت ارزش ريال در بازار و… همگي به‌نحوي بر مناسبات بازار مسكن اثرگذار هستند؛ اما در شرايط فعلي از ميان همه اين متهمان، اين قيمت زمين است كه بيشترين سهم از تنش‌زايي در بازار مسكن را به ‌خود اختصاص داده است.

زمين شهري در اقتصاد ايران يك كالاي سرمايه‌اي بسيار پرطرفدار است و به‌تبع آن، مسكن نيز در جايگاه كالاي سرمايه‌اي مقبولي قرار گرفته كه هم از ارزش دارايي ريالي در مقابل تورم حفاظت مي‌كند و هم مي‌تواند از محل اجاره، درآمد خوبي براي سرمايه‌گذار داشته باشد؛ در اين فرآيند رشد قيمت مسكن از يك‌سو به تحولات قيمت زمين گره خورده و با هرگونه زد و بند و سفته‌بازي گسترده در بازار زمين، قيمت مسكن نيز تغيير مي‌كند و از سوي ديگر، هزينه توليد مسكن (بهاي نهاده‌هاي ساختماني) نيز عاملي اثرگذار بر قيمت اين كالا محسوب مي‌شود كه به‌نوعي در قالب تخليه تورم موجود در اقتصاد در قيمت كالاي نهايي تخليه مي‌شود.

حالا اما، روايت آمارها از تركيب قيمت فروش مسكن پرده از تحولي قابل‌تأمل در بازار مسكن برمي‌دارد و از ركوردشكني تأثير قيمت زمين بر بهاي مسكن خبر مي‌دهد. آمارهاي رسمي، قيمت يك مترمربع زيربناي مسكوني در شهر تهران را حدود ۲۷ميليون تومان برآورد مي‌كند. در مقابل آمارهاي مربوط به هزينه ساخت‌وساز نيز از ميانگين ۴ تا ۵٫۵ميليون تومان براي ساخت هر مترمربع زيربناي مسكوني در شهر تهران حكايت دارد؛ اين يعني ميانگين اثرگذاري قيمت زمين در قيمت نهايي فروش مسكن در شهر تهران به ۸۰درصد رسيده كه در مقايسه با دوره‌هاي قبل بسيار بالاست.

پيش ‌از اين، كارشناسان و فعالان بازار مسكن، ميانگين تأثير قيمت زمين بر بهاي مسكن شهر تهران را ۴۰ تا ۵۰درصد عنوان مي‌كردند كه البته در برخي از مناطق خاص شهر تهران تا ۸۰درصد نيز افزايش پيدا مي‌كرد اما حالا ميانگين شهر به ۸۰درصد رسيده است.

تبديل زمين به عنصر قطعي در قيمت مسكن
محمود محمودزاده، معاون مسكن و ساختمان وزارت راه و شهرسازي با اشاره به اينكه زمين همواره عامل تعيين‌كننده‌اي در قيمت مسكن شهر بوده است، مي‌گويد: در شرايط فعلي به‌قدري قيمت مسكن افزايش پيدا كرده كه ديگربا نسبت‌هاي قبلي قيمت زمين و قيمت تمام‌شده مسكن همخواني ندارد.

او كه پيش ‌از اين نيز در گفت‌وگو با رسانه‌ها، فاصله ۵۰۰درصدي هزينه توليد مسكن با قيمت فروش مسكن را مطرح كرده بود، مي‌افزايد: در گذشته نسبت اثرگذاري ۳۰ تا ۷۰درصدي هزينه زمين در قيمت مسكن مناطق مختلف وجود داشت؛ اما اكنون اتفاقاتي در قيمت زمين رخ داده است كه ديگر مناسبات بازار با اين نسبت‌هاي قابل توجه نيز جور در نمي‌آيد و قيمت زمين از يك عنصر اثرگذار بر قيمت مسكن به يك عنصر قطعي در تعيين قيمت مسكن تبديل شده است.

مكث
تلاش براي ساماندهي مسكن ادامه دارد
معاون مسكن و ساختمان وزارت راه و شهرسازي در پاسخ به اين پرسش كه راهكار كنترل اثرگذاري زمين بر بازار مسكن چيست، مي‌گويد: اتفاقات جامعي براي اثرگذاري مؤثر بر مناسبات حوزه مسكن در جريان است كه هركدام مي‌تواند بخشي از بازار مسكن و حوزه توليد آن را تحت‌تأثير قرار دهد.

محمودزاده، با اشاره به اجرايي شدن قانون ماليات بر خانه‌هاي خالي مي‌افزايد: اجراي اين قانون با هدف اصلاح رفتار بازار مسكن و نه درآمدزايي براي دولت در دستوركار است و در كنار آن سياست‌هاي افزايش توليد مسكن نيز پيگيري مي‌شود.

او همچنين تمهيدات انديشيده شده براي كنترل قيمت نهاده‌هاي توليد مسكن در قانون جديد مجلس را از مواردي عنوان كرد كه مي‌تواند به تقويت نهضت خانه‌سازي كمك كند. به عقيده محمودزاده، مجموعه طرح‌هاي مسكني كه اجراي بخشي از آن در قالب مسكن ملي آغاز شده، مي‌تواند به اصلاح ماهيت سرمايه‌اي كالاي مسكن كمك كند؛ اما به‌واسطه اثرپذيري مستقيم مسكن از اقتصاد كلان و بازارهاي موازي، بايد ثبات‌سازي در اين حوزه‌ها نيز پيگيري شود.

منبع: همشهري

گزارش اشکال Top