مهلت تكميل ثبت‌نام طرح مسكن ملي دوباره تمديد شد. متقاضيان اين طرح تا پايان شهريور فرصت داشتند تا آورده 40 ميليوني خود را واريز كنند. اين مهلت ابتدا تا آخر آبان، بعد تا آخر آذر و حالا تا پنجم دي ماه تمديد شده. آخرين آمارها نشان مي‌دهد از 400 هزار واحد مسكن ملي، 100 هزار نفر مربوط به بافت فرسوده بوده و قرار است براي 300 هزار نفر خانه ساخته شود. از اين تعداد حدود 158 هزار نفر براي افتتاح حساب اقدام كرده و 100 هزار نفر آورده خود را واريز كرده‌اند. اين يعني احتمال انصراف حدود دو سوم متقاضيان مسكن ملي در كل كشور وجود دارد.
همچنين در تهران، از مجموع 11 هزار و 500 نفري كه واجد شرايط طرح مسكن ملي شناخته شده بودند، تا هفته پيش تنها چهارهزار و 900 نفر در آورده خود را تكميل كنند و حدود شش هزار نفر تمايلي به تكميل ثبت‌نام از خود نشان نداده‌اند. احتمالا ابهامات زياد طرح اقدام ملي مسكن باعث شده آن همه تب و تاب براي ثبت‌نام اوليه طرح در سال گذشته حال به‌طور كلي از بين برود. اگر خاطرتان باشد سال گذشته تقريبا دو ماه تمام فكر و ذكرمان شروع ثبت‌نام در استان‌هاي مختلف براي طرح اقدام ملي مسكن بود اما ديگر خبري از هجوم متقاضيان نيست.
يكي از ابهامات مهم قيمت واحدهاي طرح مسكن ملي است كه ارقام مختلفي از دو ميليون و 500 هزار تا شش ميليون تومان براي هزينه ساخت هر متر مربع اعلام شده و مشخص نيست در نهايت تحويل گرفتن آن‌ها چقدر سرمايه لازم دارد. تا جايي كه هزينه كلي ساخت مسكن مي‌تواند بين 200 تا 480 ميليون تومان متغير باشد و وام 100 ميليوني بخشي از آن را پوشش خواههد داد. ابهام ديگر درباره زمان پايان فرايند ساخت واحدهاست كه باعث شده خيلي‌ها نگران دچار شدن به سرنوشت متقاضيان مسكن مهر را داشته باشند.
يك سال از زمان شروع طرح گذشته و هنوز مرحله ثبت‌نام آن به پايان نرسيده و قرار است مرحله دوم براي جذب متقاضيان جديد در آينده آغاز شود. مورد عجيب‌تر اينكه حتي متراژ واحدهاي مسكن ملي هم مشخص نيست و ارقام مختلفي بين 65 تا 100 مترمربع براي آن‌ها مطرح شده.
حالا با انصراف احتمالي تعداد زياد متقاضيان، مسكن ملي مخاطبان جديدي پيدا كرده. براساس تفاهمنامه‌اي كه به امضاي مديرعامل شركت عمران شهرهاي جديد و رئيس سازمان نظام مهندسي ساختمان رسيده قرار است در شهرهاي جديد به مهندسان واجد شرايط عضو نظام مهندسي، مسكن ملي واگذار شود.
هيچ‌كس نمي‌داند نهايتا هزينه ساخت واحدهاي مسكن كلي چقدر خواهد بود. حتي خود سازنده‌ها! در زمان ثبت‌نام طرح اقدام ملي مسكن، قرار بود قيمت هر متر مربع واحد مسكوني بين دو ميليون و 500 هزار تا سه ميليون و 500 هزار تومان باشد كه در هر استان بسته به به هزينه‌هاي ساخت متفاوت بود. البته از همان زمان مسئولان وزارت راه و شهرسازي اعلام كردند اين ارقام صرفا بر اساس برآورد هزينه‌هاست و ممكن است در پايان، قيمت تمام شده مسكن ملي متفاوت باشد.
محمد اسلامي، وزير راه و شهرسازي در زمان آغاز ثبت‌نام طرح اقدام ملي مسكن قيمت اين واحدهاي مسكوني را حدود 300 ميليون تومان اعلام كرده بود. از آن‌جا كه گفته مي‌شود واحدهاي مسكن ملي احتمالا 80 متري هستند، مي‌توان نتيجه گرفت آن زمان اسلامي هنوز ساخت مسكن ملي را سه ميليون و 750 هزار تومان در نظر گرفته بود. مهرماه امسال قرار بود مهر پاياني بر گمانه‌زني‌ها درباره هزينه ساخت مسكن ملي باشد.
محمود محمودزاده، معاون وزير راه و شهرسازي اعلام كرد هزينه ساخت مسكن ملي دو ميليون و 700 هزار تومان است و با پنج يا 10درصد كاهش به استان‌ها اعلام شده. بعدها مشخص شد اين رقم مربوط به قيمت تمام شده مسكن ملي نيست، بلكه وزارت راه براي جذب پيمانكارها اين پيشنهاد را براي آن‌ها مطرح كرده. يك ماه پيش بود كه رقم جديدي براي هزينه ساخت مسكن ملي مطرح شد.
جواد حق‌شناس، معاون مسكن شهري بنياد مسكن انقلاب اسلامي از افزايش هزينه تمام شده ساخت مسكن ملي تا متري سه ميليون و 300 هزار تومان خبر داده است. دو هفته پيش نقل قول ديگري از حق‌شناس منتشر شد كه در آن مي‌گويد «چه اشكالي دارد كه از ابتدا به متقاضي گفته شود شما قرار نيست پول زمين را پرداخت كنيد ولي هزينه تمام شده آن برعهده شماست؟ اين پروژه‌ها 10 طبقه با دو طبقه زيرزمين هستند. در طبقه همكف هم سالن اجتماعات ساخته مي‌شود و حدود 43درصد مشاعات دارد كه به هر متر مربع زيربناي واحدهاي مسكوني افزوده مي‌شود بنابراين افزايش قيمت اين پروژه به حدود متري چهار ميليون تومان، به همين دليل است.»
حالا ما با يك رقم جديد روبه رو هستيم كه از برآورد اوليه وزارت شهرسازي براي هزينه‌هاي مسكن ملي بيشتر است. ماجرا به همين‌جا ختم نمي‌شود. هفته گذشته ايسنا در گزارشي اعلام كرد خبرهايي رسيده كه پيمانكاران ساخت مسكن ملي در بعضي استان‌ها قيمت هر متر مربع واحدهاي مسكن ملي را بين پنج تا شش ميليون تومان تعيين كرده‌اند. اين يعني يك واحد 80 متري بين 400 تا 480 ميليون تومان هزينه دارد.
آورده اوليه متقاضيان مسكن ملي 40 ميليون تومان به اضافه 100 ميليون تومان تسهيلات بانكي است. همچنين در طول 18 ماه متقاضيان بايد براساس نرخي كه سازندگان اعلام مي‌كنند نسبت به تكميل آورده اقدام كنند. رقمي كه مشخص نيست و بين 200 تا 480 ميليون تومان تخمين زده مي‌شود. به علاوه اينكه وام 100 ميليون توماني اين طرح با سود 18درصدي به متقاضيان پرداخت مي‌شود.
ساخت يك آپارتمان در تهران حدود چهار ميليون تومان به ازاي هر متر مربع هزينه لازم دارد. البته اين رقم صرفا هزينه ساخت است و قيمت زمين هم به آن اضافه مي‌شود. بررسي‌ها نشان مي‌دهد هزينه ساخت آپارتمان پنج طبقه در تهران چهار ميليون و 100 هزار تومان است. اين هزينه شهر به شهر مي‌تواند متفاوت باشد.
مثلا در تبريز هزينه ساخت مسكن حدود متري سه ميليون و 700 هزار تومان، اصفهان و شيراز چهار ميليون 00 ميليون تومان، مشهد چهار ميليون تومان و اهواز چهار ميليون 500 هزار تومان است. تقريبا مي‌توان گفت ساخت خانه با توجه به قيمت فعلي مصالح در بازه سه ميليون و 500 تا چهار ميليون و 500 هزار تومان متغير است.
پارسال زماني كه طرح اقدام ملي مسكن در مرحله ثبت‌نام اوليه قرار داشت، هزينه‌هاي ساخت يك متر مربع واحد مسكوني در شهرهاي مختلف بين دو تا دو ميليون و 500 هزار تومان بود. مثلا ساخت يك آپارتمان پنج طبقه در تهران حدود دو ميليون و 300 هزار تومان به ازاي هر متر مربع هزينه داشت. با اين حساب مي‌توان مي‌گفت اعداد و ارقام پنج تا شش ميليوني اعلام شده توسط پيمانكاران بيشتر از هزينه معمول ساخت مسكن در شرايط فعلي است.
علاوه بر اينكه مشخص نيست قيمت تمام شده هر متر مربع از واحدهاي مسكن ملي چقدر خواهد بود، حتي متراژ واحدها هم در هاله‌اي از ابهام است. متقاضيان بايد براي تكميل ثبت‌نامشان 40 ميليون تومان پرداخت كنند، در حالي كه معلوم نيست نهايتا خانه با چه مشخصاتي به آن‌ها تحويل داده مي‌شود.
مسعود حق‌لطفي، مديرعامل شركت عمران شهر جديد هشتگرد مي‌گويد پروژه‌هاي طرح اقدام ملي مسكن در فازهاي مختلف اين شهر از جمله فاز 4 و 7 و در قالب واحدهاي 65 تا 100 متري اجرايي مي‌شود. طمان ثبت‌نام طرح اقدام ملي مسكن در آبان‌ماه 98، محمود محمودزاده كه آن زمان سرپرست معاونت مسكن و ساختمان وزارت شهرسازي بود، اعلام كرد تمامي واحدهاي مسكن ملي براساس الگوي مصرف بين 75 تا 80 متر طراحي شده است.
ساخت 400 هزار واحد مسكوني در دو سال، شعار اصلي طرح اقدام ملي مسكن است. ابتداي سال 98 زماني كه از اين طرح رونمايي شد، قرار بود كار ساخت همه واحدها در دو سال و تا پايان دولت به پايان برسد. اول آبان ماه اولين واحدهاي مسكن ملي افتتاح شد كه تعداد آن‌ها 11 هزار و 560 واحد بود. اين رقم در برابر 400 هزار واحد مسكن ملي چندان چشمگير به نظر نمي‌رسد.
حالا حدود يك سال و نيم از آن روز مي‌گذرد و تقريبا هشت ماه تا پايان دولت باقي‌مانده اما هنوز كار ثبت‌نام متقاضيان به پايان نرسيده است. قرار است بعد از پايان ضرب‌الاجل پنجم دي ماه، متقاضياني كه آورده خود را واريز نكنند، از طرح مسكن ملي كنار گذاشته شوند و بعد از آن مرحله دوم ثبت‌نام متقاضيان جديد انجام شود.
با اين حساب احتمالا چند ماه ديگر هم درگير ثبت‌نام مسكن ملي خواهيد بود و ماجرا قرار نيست پنجم دي ماه به پايان برسد. از طرف ديگر آن‌طور كه محمود محمودزاده اعلام كرده، رقم دو ميليون و 700 هزار توماني اعلام شده در آبان ماه امسال براي ساخت واحدهاي مسكن ملي مربوط به فراخوان براي جذب پيمانكار بوده. همچنين مديركل راه و شهرسازي استان تهران مي‌گويد اين اداره كل عمليات اجرايي پروژه‌هاي اقدام ملي توليد مسكن را علاوه بر تهرانسر در سايت‌هاي شهريار، رباط كريم، قرچك، اسلامشهر و پاكدشت از مهر امسال آغاز كرده است.
هم‌اكنون پروژه تهرانسر 20درصد پيشرفت فيزيكي دارد و عمليات اجرايي ديگري شهرهاي استان در مرحله عمليات خاكي است. با اين حساب مي‌توان برداشت كرد كه كار حداقل بخشي از واحدهاي مسكن ملي آغاز نشده و با توجه به تاخيرهاي به‌وجود آمده و تمديد پياپي زمان ثبت‌نام و تكميل آورده، معلوم نيست كار ساخت واحدهاي مسكن ملي قرار است كي تمام شود.
گزارش اشکال
